گاهشمار  تحولات مهم  ژاپن *   660  قبل از میلاد . طبق افسانه ها اولین امپراتور ژاپن به نام جیمو جنگنده الهی  بر تخت نشست.

  ۳۰۰ میلادی 

حکومت خانواده یاماتو آغاز شد.

 ۵۳۸ = آیین بودا توسط کره ای ها که به ژاپن سفر می کردند به این سرزمین آورده شد.

 ۶۴۵ قبیله فوجی وارا در دربار به قدرت رسید.

 ۷۰۲ اولین قانون اساسی ژاپن پذیرفته شد.

 ۷۱۰ شهر نارا عنوان اولین پایتخت دائمی ژاپن را گرفت.

784 ۰ پایتخت به ناگائوکاکیو  منتقل شد.

 ۷۹۴ پایتخت به کیوتو منتقل شد.

884- ژاپن روابط خود را با چین را قطع کرد.

 ۱۰۰۲ داستان گنجی نوشته شد.

۱۱۷۵  فرقه بودایی جودو  تاسیس شد

 ۱۱۹۲ شوگان نشین کاماکورا تاسیس شد.

 ۱۲۰۷ مغولها به ژاپن حمله کردند.

 1338 شوگان نشین آشیی کاوا تاسیس شد.

 ۱۵۴۳ اولین کشتی پرتغالی به ژاپن رسید

 ۱۵۴۹ فرانسیس خاویر اولین مبلغ کاتولیک کلیسای رم تبلیغ مسیحیت در ژاپن را آغاز کرد.

   1585 تویوتا هیده یوشی دستور تهاجم به کره را صادر کرد.

 ۱۶۳۷ اعدام مسیحیان رو به شدت گذاشت.

 ۱۶۳۹ ژاپن رسماً مرزهایش را به روی بیگانگا بست.

 ۱۸۵۳ کشتیهای ماتیو پری به ژاپن رسیدند.

 ۱۸۵۴ ژاپن اولین پیمان را با ایالات متحده آمریکا امضا کرد.

 ۱۸۶۷ شوگان نشین توکوگاوا منحل شد.

 ۱۸۶۸ امپراتور میجی بر تخت سلطنت نشست و نوسازی کشور را آغاز کرد.

 ۱۸۸۹ قانون اساسی جدید پذیرفته شد. ۱۸۶۸ تا ۱۹۱۲ اصلاحات دوره میجی صورت گرفت

از سال ۱۸۹۴ تا ۱۸۹۵ ژاپن و چین در جنگ بودند که به شکست چین انجامید و ژاپن تایوان را از چین جدا کرده و تحت اشغال خود درآورد. تایوان تا سال ۱۹۴۵ همچنان در تصرف ژاپن بود..

 ۱۸۹۴ جنگ ژاپن با چین.

 ۱۹۰۴ جنگ ژاپن با روسیه.

 ۱۹۲۳ زلزله بزرگ توکیو و یوکوهاما.

 ۱۹۳۱ ژاپن منچوری چین را تصرف کرد.

 ۱۹۴۱ ژاپن به نیروهای آمریکایی اعلام جنگ داد.

 ۱۹۴۵ آمریکا ژاپن را مورد بمباران اتمی قرار داد.

 ۱۹۴۵ تا ۱۹۵۲ آمریکا و روسیه ژاپن را اشغال کردند.

 ۱۹۵۲ ژاپن استقلال مجدد خود را به دست آورد.

 ۱۹۶۴ بازی های بین المللی المپیک در ژاپن برگزار شد.

 ۱۹۶۵ ژاپن با کره جنوبی پیمان صلح امضا کرد.

 ۱۹۷۲ آمریکا استان اوکیناوا را به ژاپن بازگرداند. ژاپن رابطه اش را با چین دوباره برقرار کرد ۱۹۸۹ امپراطوری هیروهیتو درگذشت و ولیعد آکی هیتو به تخت نشست.

 ۱۹۹۰ ژاپن گرفتار مشکلات اقتصادی شد.

 ۱۹۹۴ افشای رسوایی هایی اقتصادی  در دولت ژاپن.

 ۱۹۹۵ چندین حمله با گازهای شیمیایی در مترو های ژاپن توسط یک فرقه ژاپنی.

 2011  سونامی مخرب ژاپن.

  بنقل

 parssea.org   

                                                                

گاه شمار روابط ایران و ژاپن از ابتدا تا 2020

گاه شمار روابط ایران و ژاپن 1399 -1252ش)

گاه شمار روابط ایران و ژاپن (1358-1252ش)    

1 خرداد 1252، ملاقات وزیر مختار ژاپن در لندن با ناصرالدین شاه در میهمانی کاخ باکینگهام.

16 تیر 1252، ملاقات نائونوبو سامه شیما وزیر مختار ژاپن در پاریس با ناصرالدین شاه.

1256، مذاکره  تاکه آکی انوموتو وزیر مختار ژاپن در سن پطرزبورگ با ناصرالدین شاه برای برقراری روابط دیپلماتیک بین دو کشور

17 فروردین 1259، حرکت هیئت یوشیدا ماساهیرو از بندر کوبه به سمت ایران.

31 اردیبهشت 1259، ورود هیئت ماساهیرو یوشیدا به بندر بوشهر.

19 شهریور 1259، ورود هیئت ماساهیرو یوشیدا به تهران.

28 آذر 1259، ترک تهران از سوی هیئت ماساهیرو یوشیدا و همراهان.

23 دی 1259، ترک ایران از سوی یوشیدا و همراهان از طریق بندر انزلی.

7 خرداد 1275، ورود یاساسوما فوکوشیما سیاح ژاپنی به بندر بوشهر.

2 مرداد 1278، ورود  یه ناگا تویوکیچی مامور حاکم ژاپنی تایوان به ایران برای تخقیق در خصوص کشت تریاک.

9 مرداد 1278، ملاقات  «کومه لر» وزیرمختار ژاپن با مظفرالدین شاه در سن‌پطرزبورگ.

18 شهریور 1281، ورود ماساجی اینوه سیاح ژاپنی به مشهد سر(بابلسر) از راه دریای مازندران.

7 بهمن 1281، صدور مجوز وزارت خارجه ایران برای میرزا صمدخان ممتاز السلطنه جهت مذاکره وزیر مختار ژاپن در لاهه و ابراز تمایل برای افتتاح روابط دیپلماتیک. 

دی ماه 1282، مخالفت مظفرالدین شاه با واگذاری امتیاز کامله الوداد به ژاپن.

28 شهریور 1282، ترک تهران از سوی ماساجی اینوه و حرکت به سمت قفقاز.

17 آذر 1282 ورود امین السلطان و مخبرالسلطنه به ناگاساکی.

23 آذر 1282، ورود امین السلطان و هیئت همراه به توکیو.

28 آذر 1282، ملاقات امین‌السلطان با امپراطور میکادو و کنت کاتسورا رئیس الوزرای ژاپن.

7 بهمن 1282 موافقت وزیر خارجه ایران با ادامه مذاکرات ایران و ژاپن به شرط حذف کامله الوداد.

5 مرداد 1284، درخواست وزیر مختار ژاپن در لاهه از  صدیق الملک وزیر مختار ایران برای آغاز مذاکرات.

10 آذر 1284، ورود سوزوکی شین جوء سیاح ژاپنی به بندر انزلی از مسیر بادکوبه.

17 آذر 1284، گزارش اردشیر جی فرستاده میرزا نصراله خان مشیرالدوله به توکیو در خصوص اوضاع ژاپن.

1 دی 1299، مصوبه هیئت وزیران و صدور اجازه برای امضای عهدنامه بین ایران و ژاپن توسط مفخم الدوله.

10 مهر 1301، مخالفت مجلس با اعطای کامله الوداد و عدم تصویب عهدنامه مودت بین ایران و ژاپن.

21 مهر 1301، ملاقات ارفع الدوله با نماینده ژاپن در جامعه ملل.

6 شهریور 1302 نامه وزیر خارجه ژاپن به به همتای ایرانی و اطلاع اعزام ایشیرو نوئیدا به ایران.

13 آذر 1302ورود  هیئت نوئیدا با استقبال وزارت خارجه ایران به تهران .

3 خرداد 1304،  سفر کات‌سوجی فز  به عنوان نماینده مطبوعات ژاپن به تهران .

15 تیر1304، کمک سه هزار فرانکی همسر امپراتور ژاپن به بنیاد شیر وخورشید ایران برای  مبارزه با بیماری مالاریا.

22 مهر 1305، ورود ایواتارو اوچی‌یاما به تهران برای مذاکره با مقامات ایرانی و فراهم کردن زمینه تأسیس نمایندگی سیاسی مقیم.

5 آبان 1305، اعزام کی زو هرادا دانشجوی ژاپنی برای فراگرفتن زبان فارسی.

 10 فروردین 1308، امضای موافقتنامه سه ماده‌ای تاسیس روابط توسط محمد علی فرزین و هیوجی نیهی.

12 مرداد 1308، صدور آگرمان  آکی ئو کازاما نخستین وزیر مختار ژاپن در تهران.

14 آذر 1308، ورود کازاما به تهران از مسیر هوایی بادکوبه.

17 آذر 1308،تقدیم استوار نامه کازاما به وزیر امور خارجه.

24 آذر 1308، باریابی کازاما به حضور رضاشاه در کاخ گلستان.

27 فروردین 1309، صدور فرمان انتخاب اوانس خان مساعد السلطنه به وزیر مختاری در ژاپن از سوی وزارت دربار.

7 تیر 1309، ورود اوانس خان مساعد السلطنه نخستین وزیر مختار ایران به توکیو.

  16 تیرماه 1309، باریابی مساعد السلطنه به حضور  امپراتور هیرو هیتو.

29 مهر 1310، اعطای نشان درجه یک گنج مقدس از طرف امپراطور هیرو هیتو به مساعد السلطنه.

27 آبان 1310، فوت مساعد السلطنه در بازگشت از توکیو در خاربین.

26 مهر 1311، امضای عهدنامه مودت، تجارت و دریا نوردی بین ایران و ژاپن.

21 بهمن 1312، ارائه عهدنامه مودت توسط نخست‌وزیر به مجلس شورای ملی.

15 تیر 1313، معرفی ائی سوئی از سوی وزارت خارجه ژاپن به ایران برای فرا گرفتن زبان فارسی.

26 بهمن 1313، اعلام خبر راه اندازی خط کشتیراتنی مستقیم از بندر کوبه به خلیج فارس.

21 اسفند 1317، اعزام یک فروند هواپیما از سوی شرکت دائی نیپون به تهران به مناسبت ازدواج محمدرضا پهلوی با فوزیه.

25 مهر 1318 امضای عهدنامه مودت، تجارت و دریانوردی بین ایران و ژاپن توسط مظفر اعلم وزیر خارجه ایران و شواشی ناکایاما وزیر مختار ژاپن در تهران.

28 فروردین 1319، موافقت وزارت دربار ایران با  تشکیل انجمن ادبی ایران در توکیو.

16 اردیبهشت 1319، افتتاح رسمی انجمن ادبی ایران با حضور وزیر مختار ایران و برخی مقامات و شخصیتهای ژاپنی در هتل امپریال توکیو.

2خرداد 1319، ارسال یاداشت از سفارت ژاپن به وزارت خارجه ایران درباره تاسیس موسسه تمدن ایران و ژاپن.

18 اسفند 1320، گزارش سفارت ایران در لندن راجع به درخواست مقامات بریتانیا برای قطع رابطه ایران با ژاپن.

23 اسفند 1320، ابلاغ یاداشت وزارت خارجه ژاپن در خصوص ممنوع شدن ارتباط تلگرافی سفارت ایران در توکیو با تهران.

25 اسفند 1320، درخواست سفارت انگلستان از دولت ایران برای تعطیل نمودن سفارت ژاپن.

14 فرودین 1324 اعلام  قطع روابط ایران و ژاپن از سوی وزارت خارجه ایران.

 24 فروردین 1321، یاداشت وزارت خارجه ایران به سفارت ژاپن در خصوص فراهم بودن امکانات خروج کارکنان سفارت از ایران.

29 فرودین 1321، یاداشت وزارت خارجه ایران به سفارت روسیه جهت ارائه روادید به کارکنان سفارت ژاپن برای ترک ایران از مسیر قفقاز.

30 فروردین 1321، اعتراض برخی از نمایندگان مجلس شورای ملی به قطع روابط ایران و ژاپن.

3 اردیبهشت1321، حرکت کارکنان سفارت ژاپن از تهران به رشت.

5 اردیبشهت 1321، خروج دیپلماتهای ژاپنی با کشتی «سانتر سایوز» از انزلی به مقصد شوروی.

16 اردیبهشت 1321، معرفی سفارت  ترکیه به عنوان حافظ منافع ژاپن در ایران.

1 بهمن 1323، واگذاری حفاظت منافع ایران در ژاپن به دولت سوئیس.

9 اسفند 1323 ، اعلام حالت جنگ بین ایران و ژاپن از سوی دولت ایران.

28 آذر 1324، موافقت هیئت وزیران با واگذاری حفاظت منافع اتباع ایران در ژاپن به سفارت ایالات متحده آمریکا.

21 آذر 1328، سفر نخستین هیئت تجاری ژاپن به ایران، عراق و پاکستان بعد از جنگ دوم جهانی.

4 شهریورماه 1330، صدور فرمان برای شرکت علی‌قلی اردلان جلسات عهدنامه سانفرانسیسکو .

16 شهریور 1330 ، امضای عهدنامه سان‌فرانسیسکو از طرف دولت ایران.

24 اسفند 1330، سفر مرتضی خسروشاهی برای مذاکره با شرکتهای نفتی ژاپن برای خرید نفت ایران.

29 خرداد 1331، یاداشت سفارت ژاپن در لندن به سفارت ایران  و اعلام تمایل  به برقراری و افتتاح مجدد  سفارت در ایران.

17 آبان 1331، ورود هاروئو ته‌شیما و کیسوکه ایده میتسو به تهران برای مذاکرات نفتی با دولت ایران.

18 آبان 1331، ملاقات  ته‌شیما و کیسوکه ایده میتسو با دکتر مصدق نخست وزیر ایران.

 8 بهمن 1331،  اعلام آمادگی ایران برای عقد قرارداد فروش نفت به شرکت ایده میتسو.

در 17 بهمن1331، سفر دوم نمایندگان شرکت ایده میتسو به تهران.

21 فرودین 1332، ورود نفتکش نیشومارو به اسکله شماره 19  آبادان برای بارگیر محموله نفت.

25 فروردین 1332، حرکت نفتکش نیشومارو به طرف ژاپن.

17 اردیبهشت 1332، ورود فواد روحانی و جلال عبده به توکیو برای همکاری با وکیل شرکت نفت ایده میتسو بعد از شکایت دولت انگلستان از شرکت مزبور.

19 ار دیبهشت 1332، ورود اولین محموله نفت ایران به بندر یوکوهاما.

26 اردیبهشت1332، برگزاری نخستین جلسه دادگاه به ریاست قاضی کیتامارو با حضور وکیل  شرکت ایده‌میتسو و وکلای شرکت نفت انگلیس و ایران.

5 خرداد 1332،  ‌صدور رای دادگاه توکیو به نفع شرکت ایده میتسو و رد دعوای انگلیسی‌ها با استناد به قوانین داخلی ایران.

15 اردیبهشت 1333،  معرفی میتسئو تاناکا  به عنوان مذاکره‌کننده ارشد تجاری با ایران از سوی سفارت ژاپن در تهران. 

29 اردیبشهت 1333، انتخاب تیم مذاکره تجاری به ریاست فخرالدین شادمان با هیات ژاپنی از سوی هیئت دولت.

1 آبان  1333، ملاقات تاتسو هیروز کاردار ژاپن با وزیر امور خارجه ایران  و تبادل اسناد برقراری روابط مجدد.

17 آبان ماه 1333 ، افتتاح  رسمیً سفارت ژاپن در تهران.

12 اسفند 1333، افتتاح سفارت ایران در توکیو توسط موسی نوری اسفندیاری.

18 مهر 1334 ،تائید مجدد عهدنامه مودت سال 1318 از سوی سفارت ایران به عنوان مبنای روابط دو کشور.

14 مهرماه 1334، ارتقاء سطح سفارت ایران به سفارت کبری.

17 بهمن 1334، ورود تیم ورزشی کشتی ژاپن به ریاست پینجیرو دکوچی به ایران.

1 تیر 1335، ورود هیات تحقیقی از دانشگاه توکیو به ریاست پرفسور نامیو آگامی‌به ایران.

29 تیر 1335، سفر هیئت از دانشجویان «انجمن علمی خاورمیانه» وابسته به دانشگاه کیوتو به تهران.

17 دی 1335 ، ورود هیئت بازرگانی به نام  "هیات حسن نیت" به ریاست ماسانابوجی تسوچی نماینده مجلس ملی ژاپن به تهران.

18 فرودین 1336 تصویب نسخه نهایی موافقتنامه فرهنگی ایران و ژاپن در هیئت دولت.

27 فروردین 1336 ، امضای مواقفتنامه فرهنگی بین ایران و ژاپن در توکیو.

29 اردیبهشت 1336 ، سفر محمد رضا شاه پهلوی و هیات عالی رتبه همراه به توکیو.

21 اردیبهشت 1337 ، تصویب موافتنامه فرهنگی ایران و ژاپن در مجلس شورای ملی با اکثریت آرا.

20 تیرماه 1338،درخواست وزارت بازرگانی ایران از سفارت ژاپن جهت تعجیل در عقد موافقت‌نامه تجاری.

14 مهر 1337 ،تصویب واردات آزاد کالاهای مصرفی و ضروری ژاپنی در هیئت وزیران.

1 مرداد 1338، سفر مهندس حبیب نفیسی، معاون فنی وزارت فرهنگ به توکیو و استخدام دو نفر متخصص کشاورزی صنعتی به نام پرفسور «اوسویی» و «کاساکاتو موری‌تومو»، برای مطالعه درباره کشاورزی ایران.

30 فررودین 1339، موافقت و استقبال وزارت فرهنگ ایران از تشکیل انجمن ایران و ژاپن.

19 مهر 1339،امضای موافقتنامه تجاری هشت ماده ای بین ایران و ژاپن.

23 آبان 1339 ، ورود پرنس آکی هیتو، ولیعهد ژاپن، به اتفاق همسرش به تهران. 

13 تیر 1340، ورود هیئت پنج‌نفره تحقیقی به ایران برای مطالعه در امور فرهنگی کشور‌‌های خاورمیانه

10 فروردین 1341، سفر دکتر جهانشاه صالح وزیر فرهنگ ایران به توکیو.

30 تیر 1341، افتتاح نمایشگاه آثار هنری قدیمی ایران  با حضور پرنس میکاسا برادر امپراطور در توکیو .

15 دی ماه 1341، تصویب مصوبه محدودیت واردات اجناس ژاپنی در هیات وزیران.

27 مرداد 1347 ، تجدید موافقت‌نامه تجاری ایران و ژاپن.

18 شهریور 1349، درخواست رسمی رئیس بانک ملی ایران برای افتتاح شعبه  در توکیو.

17 فرودین 1349 سفر شمس پهلوی در رأس هیئتی به همراه وزیر اقتصاد به ژاپن و بازدیداز غرفه ایران در نمایشگاه اوزاکا.

10 فروردین 1349،بازدید پرنس اکی هیتو و پرنسس میچکو شودا از غرفه ایران در نمایشگاه اوساگا.

22 دی 1349،صدور بخشنامه بانک مرکزی و اعلام ین به عنوان ارز رایج مبادلاتی در ایران ( 260/20 ریال و فروش 462/21 ریال ) 

18 خرداد  1350، ورود پرنس اکی هیتو و پرنسس میچیکو شودا به ایران.

20 خرداد 1350، بازدید پرنس اکی هیتو و پرنسس میچیکو شودا از موزه ایران باستان.

4 شهریور 1351 سفر  یک هیئت 66 نفره از مدیران عامل و رؤسای کل بزرگ‌ترین واحد‌های صنعتی و تجاری ژاپن به ریاست «کوگورو اوئه مورا» رئیس کل فدراسیون سرمایه‌گذاری به ایران 

6 شهریور 1351، ملاقات 32 نفر اعضای هیئت اقتصادی ژاپن با محمدرضا شاه در کاخ سعد آباد.

28 بهمن 1351، نامه مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی  به  شرکت میستویی ژاپن و درخواست وام طویل المدت دولت ژاپن به ایران.

31 خرداد 1352، سفر آلیدا رئیس کل شرکت میتسوبیشی با چهار مدیر شرکت سهامی‌پتروشیمی‌به ایران به مناسبت آغاز همکاری برای پروژه پتروشیمی‌بندر شاهپور.

11 تیر 1352، تمدید موافقتنامه بازرگانی ایران و ژاپن.

30 بهمن 1352، حمایت وزارت تجارت بین المللی ژاپن از شرکت‌های مجری پروژه پتروشیمی‌بندر شاهپور.

3 اردیبهشت 1353 ، آغاز ساختمان پروژه پتروشیمی‌بندر شاهپور.

5 شهریور 1353، سفر هیئت مرکب از نمایندگان سنای ژاپن به ریاست سناتور کنزوکونو به ایران.

10 مهر 1353، سفر هیئت از نمایندگان مجلس شورای ملی و سنا به ریاست سناتور بوذری به توکیو برای شرکت در کنفرانس اتحادیه بین المللی بین المجالس.

2 دی  1353،  انجام نخستین پرواز مستقیم میان تهران – توکیو  توسط هواپیمای ملی ایران (هما).

7 اسنفد 1353، اعلام تشکیل انجمن دوستی ایران و ژاپن با عضویت 69 نفر از اعضای لیبرال دمکرات ژاپن. 

24 اردیبهشت 1354 سفر منوچهر اقبال رئیس شرکت ملی نفت به توکیو برای شرکت در کنگره بین المللی نفت و ملاقات با امپراطور ژاپن.

29 تیر 1354، افتتاح غرفه ایران در نمایشگاه بین المللی اوکیناوا.

 8 مرداد 1354 تحویل نفتکش خارک اولین نفتکش سفارشی ایران از سوی شرکت هیتاچی ژاپن.

27 دی 1354، سفر یاسوهیرو ناکاسونه وزیر صنعت و بازرگانی بین‌المللی ژاپن به تهران و ملاقات با محمد رضاشاه و وزیر اقتصاد و دارایی.

31خرداد 1355، درخواست سفارت ژاپن در تهران از وزارت امور خارجه برای تاسیس سرکنسولگری در خرمشهر.

10 تیر ماه 1355، موافقت وزارت خارجه ایران با تاسیس سرکنسولگری ژاپن در خرمشهر.

25 فروردین 1356، دعوت رسمی آژانس علوم و تکنولوژی ژاپن از رئیس سازمان انرژی اتمی ایران برای آغاز مذاکرات فنی  جهت استفاده صلح‌جویانه از انرژی هسته‌ای.

17 آذر 1356، موافقت وزارت خارجه ایران با فعالیت مدرسه ژاپنی‌ها برای کودکان ژاپنی در تهران.

11 مرداد 1356، درگذشت پرفسور ریچی گامو ایرانشناس معروف ژاپنی.

18 اسفند 1356، برگزاری جشن چهارشنبه سوری در توکیو از سوی انجمن دوستی ایران و ژاپن.

16شهریور سفر1357،تاکئو فوکودا نخست‌وزیر ژاپن به ایران و ملاقات با جعفر شریف‌امامی نخست وزیر وقت.

21 آذر 1357، درخواست گروه میتسوئی سرمایه گذار در پتروشیمی‌بندر شاهپور از دولت ژاپن برای حمایت مالی از پروژه مزبور به عنوان طرح ملی.

 24 آذر 1357، تقاضای مطبوعات ژاپن از دولت آن کشور برای حمایت از پروژه سرمایه گذاری در پتروشیمی‌بندر شاهپور.

9 خرداد 1358، اعلام کاهش سی درصدی صادرات نفت  ایران به ژاپن.

20 آبان 1358، ملاقات تسوتومو وادا سفیر کبیر ژاپن با بنی‌صدر وزیر امور خارجه. .

23 اسفند 1358، اعلام خبر تعطیلی پروژه مشترک پتروشمی‌بندر امام خمینی (ره).

روابط  ایران و ژاپن در دوره جمهوری اسلامی ایران  : 

           پس از انقلاب اسلامی با واقعه اشغال سفارت آمریکا در تهران، دولت ژاپن خواستار آزادی فوری کارکنان سفارت آمریکا بود و به طور اصولی این اقدام را مغایر با عرف دیپلماتیک اعلام  و آن را محکوم نمود.

          با تیره شدن روابط جمهوی اسلامی ایران و آمریکا، ژاپن بتدریج میزان خرید نفت از ایران را کاهش داد و سپس در تحریم اقتصادی ایران شرکت کرد، اما با توجه به حساسیت و نیاز شدید ژاپن به نفت و نیز لزوم دنبال نمودن و یا حل و فصل پروژه‌های صنعتی دوجانبه، پس از آزادی گروگان‌های آمریکایی بلافاصله تحریم اقتصادی را لغو نمود.       دولت ژاپن از ابتدای جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران، بی طرفی خود را اعلام داشت و از اوایل سال 1983 ، همواره سعی می‌کرد که با میانجیگری ، این جنگ را خاتمه دهد ولی این اقدام توفیق چندانی نداشت .          در اواسط تیرماه سال 1364 شمسی، آقای‌هاشمی رفسنجانی ریاست وقت مجلس شوری  اسلامی ایران به طور رسمی از ژاپن دیدن به عمل آورد ودولت ژاپن عملا" تمامی‌شئوناتی را که برای روسای کشورهای عمده عالم تدارک می‌بیند به جای آورد. در طی این سفر، نقطه نظرهای جمهوری  اسلامی ایران در مورد مسائل منطقه ای و بین المللی تشریح گردید که در مجموع تاثیرات مثبتی بر آینده روابط دو کشور داشته است در طول جنگ ایران از ژاپن خودرو وارد می‌کرد بخصوص تویوتا و نیسان . خاتمی رئیس جمهور در دوره ریاست جمهوری خود یک سفر به توکیو داشت و دکتر حسن روحانی نیز در آواخر دیماه 1398 در پاسخ به سفر خردادماه 1398 ، سفری رسمی‌به توکیو داشت. هئیتهایی در سطح وزیر نیز سالانه بین دو کشور سفر نموده اند.

 روابط فرهنگی :

            موافقتنامه فرهنگی بین ایران و ژاپن در 27 فروردین ماه سال 1336شمسی به امضاء رسید و همچنان به قوت خود باقی است .  درچارچوب این موافقنامه، دولت ژاپن همه ساله تعداد 11 بورس تحصیلی در مقاطع دکترا و فوق لیسانس به ایران اهداء می نماید.   سال 1374 تعداد 65 دانشجو در مقاطع تحصیلی فوق تحصیلی و دکترا با داشتن بورس تحصیلی از دولت ژاپن ، در این کشور به تحصیل اشتغال داشتند.  در سال 1372 نیز  جمعا" حدود 120 بورس کوتاه مدت از طریق آژانس همکارایهای خارجی ژاپن ( جایکا) ، انجمن بورسیه‌های فنی و غیره در اختیار کارشناسان ایرانی قرار گرفت.

برنامه هدیه فرهنگی:

  هدیه فرهنگی دولت ژاپن به آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران، مبلغ 49 میلیون ین می‌باشد که در سال 1365 این برنامه به تحقیق رسید.

براساس این برنامه، دولت ژاپن معادل مبلغ فوق تعدادی از ابزار و آلات مورد نیاز وزارت آموزش و پرورش را تامین نموده است .

حضور و تعداد ایرانیان:

          در دوران قبل از انقلاب اسلامی، تعداد ایرانیانی که در ژاپن اقامت داشتند بسیار محدود بودند و شامل تعدادی بازرگان مقیم ، دانشجو ، کارآموز، کارکنان مجتمع پتروشیمی ایران و ژاپن و کارکنان سفارت و خانواده‌های آنان بودند. به طور کلی بعد مسافت و مشکل بودن زبان ژاپنی مانعی عمده در مقابل ایرانیان بود. بنابراین، در دوران به علت روابط نژدیک ایران با آمریکا و کشورهای اروپایی، هموطنان ترجیح می دادند که برای تحصیل و سایر موارد راهی دو قاره مذکور گردند. در دوران بعداز انقلاب اسلامی نظر به اینکه روابط جمهور اسلامی ایران با آمریکا وخیم و با کشورهای اروپائی روبه سردی گذاشت، این کشورها در اعطای روادید به ایرانیان مشکلاتی راایجاد کردند. در بین کشورهای صنعتی، ژاپن تنها کشوری بود که بعد از انقلاب اسلامی‌توافقنامه لغو روادید راتا سال 1992 حفظ نمود. بدین ترتیب تعداد ایرانیان در ژاپن بتدریج رو به افزایش گذاشت ومخصوصا" تعدد زیادی از جوانان ایرانی از سال 1988 در جستجوی کار به ژاپن رفتند و کار آفراینان ژآپنی نیز که به علت رونق اقتصادی با کمبود کارگر مواجه بودند ، آنان رابه به استخدام خوددر آوردند.      اکثر این جوانان دارای ویژای توریستی سه ماهه ( که در هنگام ورود به فرودگاه ناریتا به آنان داده می‌شد) بودند و طبق قوانین ژاپن اجازه کار نداشتند.

          با این وجود، به علت نیاز کارخانجات ژاپنی به نیروی کار ارزان، برای کارهای نسبتا" سخت، دولت ژاپن تا مدتی از برخورد قانونی با کارفرایان و کارکنان خارجی (غیرقانونی) فروگذاری نمود. بدین ترتیب تعداد ایرانیان در ژاپن که تا سال 1988 از مرز 5 هزار نفر تجاوز نمی نمود، سریعا" به 45000 نفر رسید.

          طبق یک بررسی که توسط سفارت جمهوری اسلامی ایران در توکیو به عمل آمد، اکثریت ایرانیانی که در جستجوی کار  به ژاپن امده اند، قبل از خروج از کشور شاغل بوده اند و سطح تحصیلات آنان در حدود دیپلم بود و در پروه سنی 20 تا 30 ساله قرار داشتند و غالبا" دارای نوعی مهارت مانند جوشکاری، تراشکاری، نقشه کشی و ساختمان ونظیر آن بوده اند.

          عمده ترین انگیزه ورود به ژاپن، تفاوت سطح دستمزدها در دو کشور است و اکثریت آنها مایلند که پس از اندوختن مقادیری پول برای تهیه منزل و یا کسب وکار در ایران به کشور مراجعت نمایند.       با افزایش تعداد ایرانیان در ژاپن، مسائل و مشکلات آنان در این جامعه افزایش یافت و تعداد قلیلی از آنها به اعمال خلاف قانون پرداختند و بدین ترتیب باعث خدشه دار شدن وجهه ایرانیان در ژاپن گردیدند. به موازات این تحولات ، میزان حوادث کاری ، خودکشی ، قتل ، قاچا ق مواد مخدر و وغیره افزایش نشان داد و وسایل ارتباط جمعی از قبیل :تلویزیون، رادیو، روزنامه و مجلات ، این گونه اتفاقات را «آگراندیسمان» نموده و جو ناخوشایندی از ایرانیان دراذهان عمومی ایجاد نمودند. پلیس و شورای امنیت ملی ژاپن درطی این مدت ، مرتبا" از دولت ژاپن تقاضا می نمودند که توافقنامه لغو ویزا با ایران را منحل نماید تا بدین ترتیب از ورود بیشتر ایرانیان به ژاپن جلوگیری به عمل آید، ولی این درخواست با مخالفت وزارت خارجه ژاپن مواجه می‌شد. وزارت امور خارجه ژاپن، حفظ روابط دوستانه با جمهوری اسلامی ایران را با اهمیت تلقی می نمود و نگران آن بود که برقراری ویزا بین دو کشور باعث اختلالاتی در روابط دوجانبه گردد.

          ولی با بالارفتن میزان جرایم ایرانیان در ژاپن ، بالاخره ، دو دولت جمهوری اسلامی ایران و ژاپن در 25 آوریل سال 1992، با به حالت تعلیق درآوردن « توافقنامه لغو روادید» ( مصوبه 4/3/1353 شمسی) توافق نمودند و بدین ترتیب، اتباع دو کشور که با پاسپورت عادی قصد مسافرت به کشورهای یکدیگر را دارند مجبورند ویزای مربوطه را اخذ نمایند. ( دارندگان پاسپورت خدمت و سیاسی از اخذ ویزا معافند. )

          با برقراری و ویزا بین دو کشور،تعداد ایرانیان در ژاپن کاهش یافت و طبق آخرین آمار که توسط اداره مهاجرت اعلام گردیده است در سال 1994، حدود 18000 نفر به طور غیرقانونی در ژاپن به سر می‌بردند و تعداد ایرانیانی که با ویژای معتبر در این کشور زندگی می‌کنند، 6754 نفر می‌باشد. در سال 1995 ، تعداد دانشجویان ایرانی در ژاپن 120 نفر گزارش گردیده که ، تعداد 65 نفر از آنان در مقاطع تحصیلی فوق لیسانس و دکترا با گرفتن بورس تحصیلی از دولت ژاپن به  تحصیل اشتغال داشتند.

تعداد زندانیان ایرانی که به جرایم مختلف در زندان‌های ژاپن محبوس بودند تا اسفند 1373، بالغ بر 226 نفر بوده است. در طول سال 1398 تا 99 حدود صد نفر در زندانهای ژاپن ثبت شده اند .  5 نفر حبس ابد هستند بقیه حبس های از یکسال تا 20 سال متفاوت هستند جرایم اکثر آنها ارتباط با مواد مخدر بوده است. 

 ******** گاه شمار روابط ایران و ژاپن از سال  1998 تا 2020  ******

حسن روحانی رئیس جمهور و هیات همراه در تاریخ 30-29 آذر ماه و پس از گذشت 19 سال به ژاپن سفر و مورد استقبال آقای شینزو آبه نخست وزیر ژاپن قرار گرفتند. 

با انجام این سفر، روسای دو کشور در سال 1398 و ظرف 6 ماه 3 بار با یکدیگر در تهران، نیویورک و توکیو دیدار نمودند که در تاریخ روابط دو کشور بی سابقه می باشد.

در دوره ریاست حسن روحانی دکتر ظریف و عراقچی هر کدام سه بار به توکیو سفر نمودند.

***

• Iran’s announcement on the Joint Comprehensive Plan of Action  (November 12, 2019)
• Courtesy Call on Prime Minister Shinzo Abe by Joneydi of Vice-President for Legal Affairs of
• Iran (October 24, 2019)
• Japan-Iran Summit Meeting (September 24, 2019)
• Japan-Iran Foreign Ministers’ Meeting (September 23, 2019)